Dlaczego akurat „Cichociemni”?
Pochodzenie nazwy
Pochodzenie nazwy formacji Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej nie jest do końca jasne. Możliwe że nazwa formacji wiąże się ze sposobem werbowania kandydatów na Cichociemnych, znikali oni bowiem z jednostek po cichu w nocy, nikogo o niczym nie informując. Inna teoria mówi, że nazwa wiązała się z cichym i niewidocznym działaniem spadochroniarzy AK oraz ich metodą skrytego przerzutu do okupowanego kraju. Ciekawa teoria przedstawiona przez Aleksandra Grobickiego, autora książki „Żołnierz Sikorskiego” według której nazwa formacji pochodziła od określenia zapalnika. Wspomniany element był długą aluminiową rurką, wypełnioną substancjami chemicznymi. Uczestnicy kursu operacji specjalnych używali go do robienia kolegom psikusów. Zapalnik zgniatało się bezszelestnie i po ciemku, a reszta „zabawy” działa się już sama. Uczestnicy kursu nazywali ten element wyposażenia saperów „cichociemnym”. Oficjalnie nazwa formacji po raz pierwszy pojawiła się w instrukcji Oddziału VI we wrześniu 1941 r. W czasie wojny spadochroniarzy Armii Krajowej określano też często ptaszkami lub skoczkami.
Znak spadochronowy
Wyróżnikiem Cichociemnych stał się Znak Spadochronowy, ustanowiony rozkazem Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego w dniu 20 czerwca 1941 r. Przedstawiał on spadającego do walki orła. Ustalono dwa rodzaje Znaków: bojowy i zwykły. Bojowy od zwykłego różnił się tym, że orzeł miał złoty dziób i szpony. Przyjmuje się, że idea wprowadzenia odznaki zrodziła się w głowach 2 oficerów, późniejszych Cichociemnych – kapitanów Jana Górskiego i Macieja Kalenkiewicza. Za autora projektu uważa się artystę grafika Mariana Walentynowicza. Znaki Spadochronowe otrzymywali żołnierze przeszkoleni w ośrodkach spadochronowych w Wielkiej Brytanii, a później również we Włoszech. Byli to żołnierze Brygady Spadochronowej, Cichociemni i kurierzy polityczni mający pełnić służbę w okupowanym kraju, polscy skoczkowie zrzucani do innych krajów okupowanej Europy w ramach Special Operations Executive i Office of Strategic Services, w końcu cudzoziemcy przeszkoleni na polskich kursach spadochronowych. 19 listopada 1944 r., Minister Obrony Narodowej unieważnił dotychczasowy wzór bojowego Znaku Spadochronowego, wprowadzając nowy: od tej pory, do zwykłego Znaku Spadochronowego miał być dodawany złoty wieniec laurowy, przymocowywany od dołu do szponów orła. Każdy Znak Spadochronowy miał na odwrocie wybite zawołanie: TOBIE OJCZYZNO oraz kolejny numer. Pierwsze odznaki o numerach od 1-500 zostały zarezerwowane dla Cichociemnych. Wianek wprowadzony w 1944 r. jako wyróżnik bojowej odznaki miał na odwrocie wybity swój własny numer. Ogółem wykonano co najmniej 6550 odznak, z czego nadano 6252 odznaki, w tym 243 Francuzom, 168 Norwegom, 70 Brytyjczykom, po 4 Holendrom i Belgom oraz po 2 Amerykanom i Czechom. 5 lutego 1954 r. w Londynie został ustanowiony Znak Spadochronowy Armii Krajowej przyznany Cichociemnych. Do wnętrza wieńca bojowego Znaku Spadochronowego dodano srebrną kotwicę „Polski Walczącej”. Nie wykonano wówczas oddzielnej odznaki – kilku Cichociemnych dodało kotwice do swoich wojennych Znaków. Dopiero wiele lat później wyprodukowano takie odznaki na potrzeby weteranów.
Znak spadochronowy
Armii Krajowej
